با نزدیک شدن به روزهای پایانی مردادماه، کشور بار دیگر با موجی از گرمای شدید مواجه شده است که طبق اعلام مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا، ۱۲ استان درگیر افزایش محسوس دما خواهند بود. این موج گرما که از روز سه‌شنبه آغاز می‌شود، تا پایان هفته ادامه دارد و سپس از اوایل شهریور، روند کاهش نسبی دما در برخی مناطق آغاز خواهد شد.
آغاز موج گرمای جدید؛ افزایش دما در مناطق شمالی و غربی
صادق ضیاییان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا، اعلام کرد که از روز سه‌شنبه ۲۸ مرداد، دمای هوا در استان‌های شمال‌غربی کشور از جمله اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی، زنجان، گیلان، مازندران و خراسان شمالی به‌طور محسوس افزایش خواهد یافت. در برخی نقاط، این افزایش دما تا بیش از ۵ درجه نسبت به روز قبل خواهد بود.
همچنین استان‌های غربی مانند کرمانشاه، کردستان، ایلام، خوزستان و لرستان نیز با افزایش دما مواجه خواهند شد. در ادامه، این موج گرما به استان‌های مرکزی و شرقی از جمله تهران، قم، قزوین، البرز، اصفهان، سمنان، خراسان رضوی و جنوبی گسترش می‌یابد.
ماندگاری گرما تا پایان هفته؛ کاهش دما از اوایل شهریور
ضیاییان با اشاره به الگوی متناوب دمایی در فصل تابستان گفت: «افزایش و کاهش دما در تابستان به‌صورت دوره‌ای رخ می‌دهد و نمی‌توان یک موج خاص را پایان فصل گرما دانست. با این حال، طبق آمارهای بلندمدت، از اواخر مرداد و اوایل شهریور، شدت گرما در بسیاری از مناطق کشور کاهش می‌یابد.»
وی افزود که در مناطق شمالی و شمال‌غربی کشور، روند کاهش دما زودتر آغاز می‌شود، در حالی که در نواحی جنوبی، هوا دیرتر خنک خواهد شد. در تهران نیز معمولاً بیشترین دما در اواخر تیر و نیمه مرداد ثبت می‌شود و پس از آن شاهد کاهش نسبی دما هستیم. با این حال، احتمال وقوع موج گرمایی در هفته اول شهریور نیز وجود دارد.
تعریف علمی موج گرما و شاخص هشدار
رئیس مرکز ملی پیش‌بینی مخاطرات وضع هوا در توضیح مفهوم موج گرما گفت: «زمانی که دمای هوا از حد بالای نرمال خود در یک دوره آماری فراتر رود و این شرایط برای چند روز پایدار بماند، موج گرما رخ می‌دهد. این آستانه دما در روزها و مناطق مختلف متفاوت است. برای مثال، دمای ۳۵ درجه در شهریور ممکن است هشدار تلقی شود، در حالی که در مرداد، دمای ۴۰ درجه معیار هشدار باشد.»
تفاوت دمای واقعی و دمای احساسی؛ نقش رطوبت و باد
ضیاییان با اشاره به تفاوت میان دمای واقعی و دمایی که افراد احساس می‌کنند، گفت: «دمای احساسی تحت تأثیر رطوبت و باد قرار دارد. در مناطق مرطوب مانند بندرعباس، دمای واقعی ۳۶ درجه ممکن است به‌صورت احساسی ۴۰ درجه تجربه شود. در مقابل، در شهرهایی مانند اهواز که رطوبت کمتری دارند، تفاوت دمای واقعی و احساسی کمتر است.»
وی تأکید کرد که دمای اعلام‌شده در بولتن‌های هواشناسی، دمای واقعی است که طبق استانداردهای جهانی در جعبه‌ای سفید و چوبی در ارتفاع دو متری از سطح زمین اندازه‌گیری می‌شود. این روش مانع از تأثیر مستقیم تابش خورشید بر دماسنج می‌شود و امکان مقایسه دقیق دما در نقاط مختلف جهان را فراهم می‌کند.
ثبت رکوردهای دمایی؛ احتمال شکستن رکورد در شمال‌غرب کشور
ضیاییان در پایان به احتمال ثبت رکوردهای جدید دمایی در برخی مناطق اشاره کرد و گفت: «اگرچه نمی‌توان با قطعیت درباره ثبت رکوردهای جدید صحبت کرد، اما در شمال‌غرب کشور احتمال افزایش دما تا حدی وجود دارد که رکوردهای پیشین را پشت سر بگذارد.»
با توجه به پیش‌بینی‌های ارائه‌شده، شهروندان به‌ویژه در استان‌های درگیر موج گرما باید اقدامات پیشگیرانه برای مقابله با گرمازدگی را جدی بگیرند. مصرف آب کافی، پرهیز از فعالیت‌های سنگین در ساعات گرم روز و استفاده از پوشش مناسب از جمله توصیه‌های مهم برای حفظ سلامت در روزهای گرم پیش‌رو است.
