چگونه بفهمیم «دوستی دشوار» داریم؛ بررسی نشانه‌ها و راهکارها

در فرهنگ روانشناسی، دوستی‌های سالم بر پایه‌ی «تعادل»، «احترام به مرزها» و «حمایت متقابل» شکل می‌گیرند. اما وقتی یکی از طرفین به عادت‌هایی فرساینده دچار شود، مفهوم «دوستی دشوار» پدید می‌آید. پژوهش‌های دانشگاه هاروارد (Harvard Study of Adult Development) نشان داده‌اند که کیفیت روابط اجتماعی تأثیر مستقیمی بر سلامت روان و جسم دارد؛ بنابراین شناسایی نشانه‌های «دوستی دشوار» و اصلاح رفتارها، می‌تواند به بهبود روابط و افزایش رضایت فردی کمک کند.

۵ نشانه اصلی «دوستی دشوار»

۱. خودمحوری در گفتگو
وقتی بیش از ۷۰ درصد مکالمه‌ها درباره‌ی شماست، دوستان احساس می‌کنند شنیده نمی‌شوند.
۲. لغو مکرر قرارها
تحقیقات انجمن روانشناسی آمریکا (APA) نشان می‌دهد تکرار «لغو» در لحظه‌ی آخر، اعتماد را تا ۴۵ درصد کاهش می‌دهد.
۳. ناتوانی در پذیرش خطا
نپذیرفتن اشتباه یا ندادن عذرخواهی صادقانه، شکاف‌های عاطفی را عمق می‌بخشد.
۴. نقض مرزهای شخصی
پرس‌وجوهای بیش از حد، دخالت در حریم خصوصی یا بی‌احترامی به «نه» شنیدن، منجر به احساس ناامنی می‌شود.
۵. منفی‌نگری مستمر
افراد عموماً برای انرژی مثبت به دیدار دوستان می‌روند. تکرار شکایت و بدبینی، شور و شوق دوستی را فرسایش می‌دهد.

مثال ساده

تصور کنید هر بار که درباره‌ی سفر کاری خود حرف می‌زنید، دوستتان فرصت طرح مشکلات شخصی‌اش را پیدا نمی‌کند. این حالت نمونه‌ای از «دوستی دشوار» است که به مرور باعث سردی رابطه می‌شود.

۲ راهکار برای عبور از شرایط «دوستی دشوار»

• تقویت مهارت شنیدن فعال:
  برای هر گفت‌وگو، دست‌کم یک سؤال باز (مثلاً «در آن لحظه چه احساسی داشتی؟») مطرح کنید تا تعادل مکالمه حفظ شود.
• پایبندی به قول و قرارها:
  اگر نتوانستید به دیدار یا تماس عمل کنید، حتماً با یک پیام یا تماس کوتاه عذرخواهی و دلیل خود را توضیح دهید.

اصلاح همین دو رفتار ساده می‌تواند از «دوستی دشوار» فاصله بگیرد و به تحکیم روابط کمک کند. هرچه بهتر بتوانیم نشانه‌ها را بشناسیم و برای رفعشان اقدام کنیم، دوستی‌های پایدارتر و پرخاطره‌تری خواهیم ساخت.

مجله اینترنتی لادن