By لادن ثنائی 
بازنگری در نقش ژنتیک و محیط
سال‌ها تصور می‌شد که ضریب هوشی دوقلوهای همسان حتی در صورت جدایی و رشد در محیط‌های متفاوت، شباهت زیادی دارد و این موضوع به‌عنوان شاهدی بر نقش پررنگ ژنتیک در شکل‌گیری IQ مطرح می‌شد. اما پژوهش تازه‌ای نشان می‌دهد که عامل مهمی تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است: کیفیت و نوع آموزش.
یافته‌های جدید درباره دوقلوهای همسان
جارد هوروات و کیتی فابریکانت، پژوهشگران علوم شناختی و توسعه کودک، با بازبینی داده‌های پیشین، ۸۷ جفت دوقلو را بر اساس تجربه‌های تحصیلی‌شان بررسی کردند. نتایج نشان داد دوقلوهایی که در مدارس بسیار متفاوت تحصیل کرده بودند، اختلافی نزدیک به ۱۵ واحد در IQ داشتند؛ اختلافی که بیشتر شبیه تفاوت میان افراد غریبه بود تا دوقلوهای همسان.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که تأثیر آموزش می‌تواند فراتر از نقش معلم یا گروه همسالان باشد و به‌طور مستقیم بر رشد شناختی اثر بگذارد. البته تنها ۱۰ جفت دوقلو تجربه تحصیلی مشابه داشتند و همین محدودیت، نتیجه‌گیری قطعی را دشوار می‌کند.
آموزش و پویایی ضریب هوشی
آزمون IQ که نخستین بار در سال ۱۹۰۵ طراحی شد، سال‌ها به‌عنوان شاخصی پایدار از توانایی‌های شناختی در نظر گرفته می‌شد. اما شواهد جدید نشان می‌دهد که بهبود کیفیت آموزش در کشورهای مختلف، به افزایش مستمر نمرات IQ منجر شده است. این موضوع بیانگر آن است که محیط آموزشی می‌تواند نقشی کلیدی در ارتقای توانایی‌های ذهنی ایفا کند.
محدودیت‌ها و مسیر آینده پژوهش
مطالعه تأثیر آموزش بر IQ به‌طور مستقل دشوار است، زیرا اغلب دوقلوها در یک خانه یا مدارس مشابه رشد می‌کنند. با این حال، پژوهشگران تأکید دارند که بررسی‌های بیشتر می‌تواند به درک بهتر از تعامل میان ژنتیک و محیط کمک کند. آنان می‌گویند: «برای ترسیم کامل نقشه اثرات محیطی بر توانایی‌های شناختی، هنوز راه زیادی در پیش است.»
جمع‌بندی
این تحقیق که در مجله Acta Psychologica منتشر شده، نشان می‌دهد که آموزش می‌تواند تفاوت معناداری در ضریب هوشی دوقلوهای همسان ایجاد کند. یافته‌ها بار دیگر اهمیت سرمایه‌گذاری بر کیفیت آموزش را برجسته می‌کند؛ عاملی که نه‌تنها آینده تحصیلی، بلکه توانایی‌های شناختی و اجتماعی نسل‌های بعدی را شکل می‌دهد.