علی قنبری، کارشناس برجسته حوزه انرژی، در گفت‌وگو با رسانه‌های خبری، طرح سه‌نرخی شدن بنزین را به عنوان یک راهبرد کلیدی و تحول‌آفرین برای مدیریت بهینه مصرف سوخت و ارتقاء عدالت اجتماعی در کشور معرفی کرد. به باور وی، این اقدام نه تنها به کاهش هدررفت منابع ملی کمک می‌کند، بلکه با سازوکار دقیق خود، از منافع واقعی مردم، به‌ویژه اقشار کم‌مصرف و فاقد خودرو، حمایت خواهد کرد. این تحلیل‌گر انرژی، اجرای سریع و قاطعانه این طرح را ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای اقتصاد کشور دانست.
سه‌نرخی شدن بنزین؛ راهکاری هوشمند برای مدیریت مصرف
در شرایط کنونی که یارانه‌های پنهان انرژی حجم عظیمی از بودجه کشور را به خود اختصاص داده و منجر به مصرف بی‌رویه بنزین شده است، سه‌نرخی شدن بنزین به عنوان ابزاری کارآمد برای کنترل این روند پیشنهاد می‌شود. آقای قنبری تأکید می‌کند که با وجود قیمت نسبتاً پایین بنزین در بازار داخلی، بخش قابل توجهی از مصرف‌ها غیرضروری است. این طرح با تفکیک قیمت بنزین بر اساس الگوی مصرف، به خانوارهای پرمصرف سیگنال قیمتی می‌دهد تا رفتار مصرفی خود را تعدیل کنند. این رویکرد نه تنها به کاهش کلی مصرف بنزین کمک می‌کند، بلکه منابع آزادشده را به سمت نیازهای واقعی و ضروری جامعه هدایت می‌نماید.
عدالت اجتماعی و حمایت از اقشار کم‌مصرف با بنزین سه نرخی
یکی از مهم‌ترین ابعاد طرح سه‌نرخی شدن بنزین، رویکرد عدالت‌محور آن است. کارشناسان انرژی بر این باورند که در حال حاضر، بخش قابل توجهی از یارانه‌های انرژی به نفع دهک‌های بالای جامعه که از خودروهای شخصی متعدد و پرمصرف برخوردارند، هزینه می‌شود. با اجرای سیاست سه‌نرخی شدن بنزین، اقشار کم‌درآمد و فاقد خودرو که کمتر از یارانه‌های انرژی بهره‌مند می‌شوند، به صورت غیرمستقیم از هدایت منابع به سمت سایر خدمات عمومی و رفاهی منتفع خواهند شد. این اقدام، توزیع عادلانه‌تر ثروت ملی را در پی خواهد داشت و فاصله طبقاتی را در حوزه انرژی کاهش می‌دهد.
تصویر: پمپ بنزین در ایران
تجربیات پیشین و ضرورت اصلاح ساختار قیمت‌گذاری بنزین در ایران
کشور ایران در دهه‌های گذشته نیز تجربیاتی در زمینه اصلاح قیمت و سهمیه‌بندی بنزین داشته است. از طرح سهمیه‌بندی اولیه تا تغییرات بعدی در قیمت‌گذاری، همواره هدف اصلی کنترل مصرف و مقابله با قاچاق سوخت بوده است. با این حال، به نظر می‌رسد ساختار فعلی پاسخگوی چالش‌های کنونی نیست. کارشناسان معتقدند تداوم قیمت‌های پایین و یارانه‌ای، به دلایل زیر اقتصاد ملی را تحت فشار قرار می‌دهد:
هدررفت منابع: بخش قابل توجهی از سرمایه‌های ملی به صورت یارانه سوخت به افرادی می‌رسد که لزوماً نیازمند آن نیستند.
قاچاق سوخت: اختلاف فاحش قیمت بنزین با کشورهای همسایه، زمینه را برای قاچاق گسترده و خروج سرمایه‌ها از کشور فراهم می‌آورد.
افق‌های روشن سه‌نرخی شدن بنزین: از کاهش قاچاق تا بهبود محیط زیست
اجرای موفقیت‌آمیز طرح سه‌نرخی شدن بنزین می‌تواند نتایج مثبتی را در پی داشته باشد. علاوه بر کاهش بار مالی دولت و هدایت هوشمندانه یارانه‌ها، مزایای دیگری نیز قابل پیش‌بینی است. از جمله این مزایا می‌توان به کاهش چشمگیر قاچاق سوخت به دلیل کمتر شدن اختلاف قیمت با کشورهای همسایه اشاره کرد که خود به بازگشت منابع ملی به چرخه اقتصاد داخلی منجر می‌شود. همچنین، با منطقی شدن مصرف بنزین، شاهد کاهش ترافیک و آلودگی هوای کلان‌شهرها خواهیم بود که بهبود کیفیت زندگی شهروندان را در پی دارد. این اصلاحات در نهایت به افزایش بهره‌وری اقتصادی و توسعه پایدار کشور کمک شایانی خواهد کرد.
با توجه به دیدگاه کارشناسان، سه‌نرخی شدن بنزین دیگر یک گزینه نیست، بلکه ضرورتی ملی برای حفظ منافع بلندمدت کشور و تضمین آینده‌ای پایدار و عادلانه است. اجرای قاطع و سریع این طرح می‌تواند نقطه عطفی در مدیریت منابع انرژی ایران باشد.
مطالب مرتبط
- مدیریت نوین، کلید رهایی مناطق آزاد ایران از ایستایی اقتصادی
- اقتصاد مقیاس آب‌شیرین‌کن‌های بزرگ: کلید تأمین پایدار آب و توسعه سواحل ایران
- کمیته امداد پارسیان در ۷ ماهه سال جاری بیش از ۳.۱ میلیارد تومان تسهیلات به نیازمندان پرداخت کرده است
- ورود بانک مرکزی به بازار رمزارزها گامی جدی در کاهش ۱۰ درصدی فشار تورمی است